ΓΙΑ τον Ν. 4387/2016, τον «περιβόητο» Νόμο ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΥ - Οι νέες μνημονιακές ρυθμίσεις και η ενσωμάτωση των προηγούμενων (1ου & 2ου) μνημονίων - Του Σαράντου Αλεξανδρή Αναπληρωτή Γραμματέα του Δ.Σ. του Συνδέσμου Συνταξιούχων ΔΕΗ Μεγαλόπολης - Μέλος του Δ.Σ. της ΠΟΣ/ΔΕΗ

ΓΙΑ τον Ν. 4387/2016, τον «περιβόητο» Νόμο ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΥ

Οι νέες μνημονιακές ρυθμίσεις και η ενσωμάτωση των προηγούμενων 

(1ου & 2^ου) μνημονίων.

Κάποιοι τον δαιμονολογούν, κάποιοι άλλοι «ντροπαλά» νοιώθουν την ανάγκη να τον υπερασπιστούν. Από τους πρώτους οι περισσότεροι ξεχνούν την υπόσχεση της σημερινής κυβέρνησης μετά το 2019 να τον καταργήσει. Όλοι αυτοί παραβλέπουν ότι αφού δεν βγήκε η κατάργηση του ο Ν. 4670/2020 (Βρούτση) αποτέλεσε την συνέχεια εφαρμογής του Ν. Κατρούγκαλου τον οποίο κυριολεκτικά τον «θωράκισε» εφαρμόζοντας με συνέπεια τις βασικές του ρυθμίσεις. Πως να γινόταν αλλιώς αφού στον Νόμο Κατρούγκαλου έχουν συμπεριληφθεί όλες οι αντιασφαλιστικές των νόμων των δυο πρώτων μνημονίων αλλά και αυτές του 3ου που μαζί εξάλλου ψήφισαν.

Οι δεύτεροι «ντροπαλοί» αν δεν τον υπερασπίζουν ανοικτά είναι γιατί σιγά - σιγά συνειδητοποιούν τις σοβαρότατες συνέπειες στα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των συνταξιούχων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 7-6-2022 ο πρώην πρωθυπουργός κ. Τσίπρας ο οποίος αναφερόμενος στον νόμο Κατρούγκαλου είχε δηλώσει: «Νομίζω ότι αυτός ο περιβόητος νόμος Κατρούγκαλου είναι ίσως από τους πιο παρεξηγημένους νόμους στη χώρα».

Ο Ν. 4387/2016  δεν ήταν νόμος μόνο κατ’ εφαρμογή του 3^ου μνημονίου της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (Ν. 4336/2015) αλλά συμπεριέλαβε όλες τις πρωτοφανούς έντασης και βαρβαρότητας νομοθετικές αντιαφαλιστικές και αντισυνταξιοδοτικές διατάξεις των νόμων του 1ου και του 2ου μνημονίου.

Βασικός στόχος η ανάγκη μείωσης του δημοσιονομικού κόστους όπως επιβλήθηκε στη χώρα μας με την εφαρμογή των μνημονίων.Παρεμβάσεις στις περικοπές των κύριων και επικουρικών συντάξεων, των δώρων και των εφάπαξ, την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, την περικοπή του ΕΚΑΣ, την εφαρμογή της ΕΑΣ και της προσωπικής διαφοράς και μια σειρά άλλων ρυθμίσεων όπως παρακάτω απαριθμούνται.

Θα σταθούμε αναλυτικά σε ρυθμίσεις που θεμελιώνουν τις παραπάνω εκτιμήσεις.

·   Νομιμοποιήθηκαν όλες οι προηγούμενες μνημονιακές περικοπές των συντάξεων με τους εφαρμοστικούς νόμους (3863/2010, 3986/2011, 4024/2011, 4051/2012, 4093/2012) του 1ου και 2ου μνημονίου όπως αυτές είχαν διαμορφωθεί κατά την 31.12.2014 και ενσωματώθηκαν στο Άρθρο 14.

·   Νομιμοποιήθηκε η κατάργηση των Δώρων των νόμων (3845/2010, 4093/2012) και ενσωματώθηκαν στο Άρθρο 14.

Με την ενσωμάτωση των παραπάνω μειώσεων δεν έγινε δυνατή η διεκδίκηση των συνταξιούχων αναδρομικά των μειώσεων για το διάστημα πριν την εφαρμογή του Ν. 4387/2016 παρά μόνο για το διάστημα του 11μήνου από 11-6-2015 μέχρι 12-5-2016 μετά και τις σχετικές αποφάσεις του ΣτΕ.

·    Καταργήθηκαν τα κατώτατα όρια των κύριων και επικουρικών συντάξεων των νόμων (3863/2010 και 3845/2010) και ενσωματώθηκε στο Άρθρο 7 και 96.

·    Αυξήθηκαν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης με το Ν. 4336/2015 (3^ο μνημόνιο) από 18-8-2015.

·     Θεσπίστηκε η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης από το 2020 με βάση την αύξηση του προσδόκιμου ζωής του  Ν. 3863/2010 με τον Ν. 4336/2015.

·       Απαγόρευση αύξησης των Συντάξεων.

-     Θεσπίστηκε αύξηση των συντάξεων του Ν. 4387/2016 στο Άρθρο 14, παρ. 3α, από την 1-1-2017 που όμως ουδέποτε χορηγήθηκαν!

-       Με τον Ν. 4472/2017, Άρθρο 1, παρ. 4α  ανεστάλησαν οι αυξήσεις στις συντάξεις μέχρι 31-12-2021 και μάλιστα αναδρομικά από 1-1-2017, προκειμένου να μην εγερθούν απαιτήσεις των συνταξιούχων.

-       Με τον Ν. 4475/2017, Άρθρο 3, επίσης ανεστάλησαν οι αυξήσεις στις συντάξεις μέχρι 31-12-2022.

-     Με τον Ν. 4670/2020 δόθηκαν αυξήσεις μόνο στις κύριες συντάξεις μετά από πολλά χρόνια από 1-1-2023. 

·    Θεσπίστηκε η διενέργεια αναλογιστικών μελετών των νόμων (3863/2010 και 3845/2010) ανά τριετία από το 2017 για παρακολούθηση της εθνικής συνταξιοδοτικής δαπάνης μπαίνοντας πλαφόν στις δαπάνες για τις συντάξεις (εθνική, ανταποδοτική, επικουρική) σε προβολή μέχρι το 2060 χωρίς αυτές να υπερβούν το 2,5% του ΑΕΠ, με έτος αναφοράς το 2009 και ενσωματώθηκε με το Άρθρο 14.

·      Θεσπίστηκε η κατάργηση της κρατικής χρηματοδότησης για τις επικουρικές συντάξεις του νόμου 4052/2012 και προβλέπεται σε περίπτωση ελλειμμάτων να λειτουργεί αυτόματος μηχανισμός εξισορρόπησης, ο οποίος αποκλείει απολύτως κάθε αναπροσαρμογή των συντάξεων, η λεγόμενη ρήτρα μηδενικού ελλείματος και αυτά ενσωματώθηκαν στο Άρθρο 96.

·  Θεσπίστηκε ο υπολογισμός του ανταποδοτικού μέρους της σύνταξης με βάση τον συντάξιμες αποδοχές σε ολόκληρο το εργασιακό βίο των νόμων (3845/2010 και 3863/2010) γεγονός που οδηγεί σε χαμηλότερες συντάξεις και ενσωματώθηκε στο Άρθρο 8 και 28.

·   Μειώθηκαν τα ποσοστά αναπλήρωσης της ανταποδοτικής σύνταξης με συνέπεια οι συντάξεις μετά τον Μάιο του 2016 να είναι κατά 20% και ακόμη περισσότερο χαμηλότερες από εκείνες πριν τη δημοσίευση του Ν. 4387/2016 και ενσωματώθηκε στο Άρθρο 8.

·      Μειώθηκε το εφάπαξ και από 1-1-2014 και μετά. Ο χρόνος για το εφάπαξ υπολογίζεται μέσω εφαρμογής μαθηματικού τύπου και το ποσό της εφάπαξ παροχής ισούται με τη συσσωρευμένη αξία των εισφορών κατά τον χρόνο αποχώρησης και ενσωματώθηκε στο Άρθρο 35.

·       Θεσπίστηκε η συνέχιση της κράτησης της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) των Ν. 3863/2010 και 3986/2011 και ενσωματώθηκε στο Άρθρο 14.

·      Θεσπίστηκε ο επανυπολογισμός όλων των παλαιών συντάξεων πριν της 12-5-2016 με βάση τα νέα μικρότερα ποσοστά αναπλήρωσης, με αποτέλεσμα τη δημιουργία τής προσωπικής διαφοράς που ουσιαστικά συνέβαλε στην μείωση των συντάξεων και ενσωματώθηκε στο Άρθρο 14. Με την πρωτοφανή αυτή ρύθμιση της προσωπικής διαφοράς στέρησε την αύξηση το 2023 σε περισσότερους από 1.000.000 συνταξιούχους και τις αυξήσεις σε εκατοντάδες χιλιάδες για τα 2 επόμενα χρόνια.

·       Θεσπίστηκε εθνική σύνταξη πολλών ταχυτήτων με το Άρθρο 7 για:

-       Για πλήρη εθνική σύνταξη σε 20 έτη από 15 έτη (2% μείωση για κάθε έτος).

-      Την χορήγηση της πλήρους εθνικής σύνταξης μόνο με 40 χρόνια εργασίας στο 62ο έτος ηλικίας (1/200 το μήνα ή 6% μείωση για κάθε έτος πρόωρης εξόδου και μέχρι πέντε έτη).ή με 20 χρόνια στο 67ο.

-   Για τους συνταξιούχους με μειωμένη σύνταξη ανικανότητας (ανάλογα με το ποσοστό ανικανότητας).

-   Τους ομογενείς (40 χρόνια μόνιμης και νόμιμης διαμονής για πλήρη εθνική σύνταξη άλλως μείωση κατά 1/40 των χρόνων που υπολείπεται των 40 ετών).

-       Σε περίπτωση σώρευσης συντάξεων χορηγείται μία εθνική σύνταξη.

·      Θεσπίστηκαν αυστηρές προϋποθέσεις για τις συντάξεις χηρείας και διαζευγμένων που ενσωματώθηκαν στο Άρθρο 12.

-      Θεσπίστηκε ότι δικαιούται σύνταξη ο επιζών των συζύγων μόνο αν έχει συμπληρώσει την ηλικία των 55 ετών την στιγμή του θανάτου.

-      Αν ήταν κάτω των 55 ετών παίρνει την σύνταξη για μια τριετία και αν συμπλήρωναν τα 55 εντός της τριετίας μετά την τριετία υπήρχε διακοπή σύνταξης και καταβαλλόταν στα 67.

Αυτή η διάταξη καταργήθηκε με το Άρθρο 19 του Ν. 4611/2019 μετά από αντιδράσεις συνταξιουχικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων και βέβαια με τον μεγάλο αγώνα που έδωσαν κάποιες λίγες χήρες κάθε τόσο έξω από την Σταδίου την περίοδο μετά την ψήφιση του Νόμου Κατρούγκαλου

-    Θεσπίστηκε διάταξη ότι μετά την πάροδο της τριετίας της σύνταξης χηρείας, αν ο επιζών εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, καταβάλλεται το 50% της σύνταξης δηλ. 35% της σύνταξης του θανόντος. 

-   Θεσπίστηκε διάταξη ότι δεν δικαιούται σύνταξη ο επιζών σύζυγος αν ο θάνατος του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου συζύγου επήλθε πριν από την πάροδο πέντε (5) ετών από την τέλεση του γάμου.

Αυτή η διάταξη τροποποιήθηκε με το Άρθρο 19 του Ν. 4611/2019 και η πάροδος των (5)  ετών μειώθηκε σε τρία (3).

·    Θεσπίστηκε για την εργασία των συνταξιούχων παρακράτηση του 60% της σύνταξης κύριας και επικουρικής στο Άρθρο 20.

Μειώθηκε σε 30% με  το Ν. 4670/2020 από 1-3-2020 και με τον Ν. 5078/2023 από 1-1-2024 δεν υπάρχει περικοπή σύνταξης για εργαζόμενους συνταξιούχους.

·    Καταργήθηκε οριστικά το ΕΚΑΣ για τους χαμηλοσυνταξιούχους από 1-1-2020 αφού από 1-1-2016 έως 31-12-2019 εφαρμόστηκαν ηλικιακά και εισοδηματικά κριτήρια και ενσωματώθηκε στο Άρθρο 92.

·  Θεσπίστηκε η χορήγηση του επιδόματος των ανασφάλιστων υπερηλίκων με βάση εισοδηματικά κριτήρια και χρόνου διαμονής στη χώρα. Άρθρο 93.

·     Καταργήθηκαν τα οικογενειακά επιδόματα στις συντάξεις. Άρθρο 10.

·   Αυξήθηκε από 4% σε 6% η εισφορά υπέρ ΕΟΠΥΥ για παροχές ασθενείας στις κύριες συντάξεις και επιβλήθηκε εισφορά 6% σε κάθε επικουρική σύνταξη του Ν. 4334/2015 που ενσωματώθηκε στο Άρθρο 44. 

Από τα παραπάνω προκύπτει και το αντιλάμβάνοται πολύ καλά οι συνταξιούχοι ότι οι μνημονιακές ρυθμίσεις παραμένουν και χωρίς τα μνημόνια.

Θα απαιτηθεί μεγάλη προσπάθεια και κυρίως αγωνιστική δυναμική στο δρόμο για να επανέλθει μια σχετική κανονικότητα στα συνταξιοδοτικά δικαιώματα με βασικό αίτημα διεκδίκησης την κατάργηση όλων των αντιασφαλιστικών και αντισυνταξιοδοτικών νόμων.