ΣΥΝ...ΔΕΗ...ΣΕΙΣ: Εξαίρεση συνταξιούχων αναπηρίας και γονέων ανίκανων για κάθε εργασία τέκνων από την προσαύξηση σύνταξης λόγω υψηλότερων εισφορών του άρθρου 30, του Ν. 4387/2016.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΔΕΗ

(ΠΟΣ/ΔΕΗ)

ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΝΑΓΝ/ΜΕΝΟ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠ ΑΡΙΘ. 3032/74 ΑΡ. ΠΡΩΤ. ΑΘΗΝΩΝ

(ΑΥΞ. ΑΡΙΘ. 151/1247).

ΕΔΡΑ Γ΄ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 7, 10432, ΑΘΗΝΑ,

ΤΗΛ. 2105229430, FAX 2105236391

www.posdei - ε-mail: posdehme@yahoo.gr

Αρ. Πρωτ.: 3561 Αθήνα, 3 Νοεμβρίου 2025

ΥΠΟΜΝΗΜΑ

ΠΡΟΣ: ΤΗΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

κ. ΝΙΚΗ ΚΕΡΑΜΕΩΣ

ΘΕΜΑ: «Εξαίρεση συνταξιούχων αναπηρίας και γονέων ανίκανων για κάθε εργασία τέκνων από την προσαύξηση σύνταξης λόγω υψηλότερων εισφορών του άρθρου 30, του Ν. 4387/2016»

Κυρία Υπουργέ,

Tο άρθρο 30 του ν. 4387/2016 (ΦΕΚ Α΄ 85/12.5.2016), υπό τον τίτλο «Προσαύξηση σύνταξης όσων κατέβαλλαν αυξημένες εισφορές» και ημερομηνία έναρξης ισχύος - κατά τη διάταξη του άρθρου 122 του ίδιου νόμου - την ημερομηνία δημοσίευσης του στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (12.5.2016), όριζε αρχικώς ότι:

1. «Στην περίπτωση ασφαλισμένων οι οποίοι, υπό την ισχύ του προϊσχύοντος νομοθετικού καθεστώτος κατέβαλλαν εισφορές ανώτερες από αυτές του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, το ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης για κάθε έτος που έχει καταβληθεί επιπλέον εισφορά, θα υπολογίζεται με ετήσιο συντελεστή αναπλήρωσης 0,075% για καθεμία ποσοστιαία μονάδα (1%) επιπλέον εισφοράς. Ο συντάξιμος μισθός σε αυτή την περίπτωση θα προκύπτει λαμβάνοντας υπόψη τη βάση υπολογισμού της επιπλέον εισφοράς. Οι διατάξεις του άρθρου 28 εφαρμόζονται αναλόγως.

2. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού εφαρμόζονται σε όσους υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος». Εν συνεχεία, με το άρθρο 24 του ν. 4445/2016 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 236/19.12.2016), με έναρξη ισχύος, σύμφωνα με το άρθρο 84 του νόμου αυτού από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (19.12.2016), μετά το τρίτο εδάφιο της ανωτέρω παρ. 1 του άρθρου 30 έγινε η εξής προσθήκη: «Εξαιρούνται τα πρόσωπα που συνταξιοδοτούνται βάσει των διατάξεων του άρθρου 3 της υπ` αριθμ. Φ.11321/ οικ.47523/1570/23.10.2015 απόφασης του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Β` 2311) πλην των προσώπων που υπάγονται στις διατάξεις των περιπτώσεων ε` και στ` της παρ. 2 του άρθρου 46 του ν. 2084/1992 (Α` 165).[…]»

Περαιτέρω, στο άρθρο 3 της υπ` αριθμ. Φ.11321/ οικ.47523/1570/23.10.2015 ΥΑ, με θέμα «Σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης μέχρι την 1.1.2022, σύμφωνα με τους πίνακες της περίπτωσης 6, της υποπαραγράφου Ε3, της παραγράφου Ε, του άρθρου 2 του ν.4336/2015 (ΦΕΚ 94, Α΄)» ορίζεται ότι:

«Άρθρο 3

Από τις ανωτέρω ρυθμίσεις (σ.σ. περί αύξησης ορίων ηλικίας) εξαιρούνται:

A. οι υπαγόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, δηλαδή οι υπαγόμενοι στις ακόλουθες διατάξεις, όπως αυτές ισχύουν:

α. του εδαφίου β΄ της παρ. 5 του άρθρου 28 του α.ν 1846/1951 , […]

B. όσοι συνταξιοδοτούνται είτε με βάση τις διατάξεις του ν. 612/1977, είτε με βάση τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές (άρθρο 40 παρ. 8 του ν. 1902/1990, άρθρο 16 παρ. 3 του ν. 2227/1994, άρθρο 2 παρ. 2 του ν. 3075/2002, άρθρο 5 παρ. 1, 3 του ν. 3232/2004, άρθρο 61 παρ. 4 του ν. 3518/2006, άρθρο 37 παρ. 4 του ν. 3996/2011),

Γ. οι ασφαλισμένοι που υπάγονται σε γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις συνταξιοδότησης ως μητέρες και χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων.».

Από τα ανωτέρω, συνάγεται ότι, οι μητέρες και χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων, οι οποίοι εξαιρέθηκαν από την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του Ν. 4336/2015, εξαιρέθηκαν στη συνέχεια δυνάμει του άρθρου 24 του ν. 4445/2016 και από την προσαύξηση σύνταξης όσων κατέβαλλαν αυξημένες εισφορές, που προβλέπει το άρθρο 30 του Ν. 4387/2016!

Με το ίδιο άρθρο εξαιρέθηκαν από την προσαύξηση αυτή και όσοι συνταξιοδοτούνται με αναπηρική σύνταξη με τις διατάξεις του Ν. 612/1977 (δηλαδή τυφλοί και πάσχοντες από σοβαρές ασθένειες που επιφέρουν αναπηρία τουλάχιστον 67% όπως παραπληγία και τετραπληγία, κυστική ίνωση ή μόνιμη ορθοκυστική διαταραχή, Βήτα ομόζυγο μεσογειακή ή δρεπανοκυτταρική ή μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση ή έχουν υποστεί μεταμόσχευση νεφρού, αιμορροφιλία τύπου Α` ή Β`, καθώς και στους μεταμοσχευόμενους από συμπαγή όργανα (καρδιά πνεύμονες ήπαρ και πάγκρεας), που βρίσκονται σε συνεχή ανοσοκαταστολή, έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών και βρίσκονται σε συνεχή ανοσοκαταστολή, πάσχοντες από σκλήρυνση κατά πλάκας, που επιφέρει παραπληγία - τετραπληγία, καθώς και στους ακρωτηριασμένους κατά τα δύο άνω ή κάτω άκρα ή κατά το ένα άνω και ένα κάτω άκρο, εφόσον στις περιπτώσεις αυτές συντρέχει ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%)!

Όπως είναι γνωστό, πάσχοντες από τόσο σοβαρές παθήσεις, δικαιούνται πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος, χωρίς όριο ηλικίας.

Όπως είναι ακόμη γνωστό, βάσει των διατάξεων των αρ. 28 του Ν. 1846/1951 και 144 του Ν. 3655/2008, μητέρες και χήροι πατέρες παιδιών ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία δικαιούνται σύνταξη γήρατος με τις παρακάτω προϋποθέσεις, αναλόγως εάν ανήκουν στους παλαιούς ή στους νέους ασφαλισμένους.

Παλαιοί/ές ασφαλισμένοι/ες:

- Για πλήρη σύνταξη απαιτούνται συμπληρωμένο το 55ο έτος ηλικίας τους και 5.500 ημέρες ασφάλισης.

- Για μειωμένη σύνταξη απαιτούνται συμπληρωμένο το 50ο έτος ηλικίας τους και 5.500 ημέρες ασφάλισης. (Η σύνταξη είναι μειωμένη κατά ποσοστό 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται από το απαιτούμενο όριο ηλικίας για πλήρη συνταξιοδότηση).

Νέοι/ες ασφαλισμένοι/ες:

- Για πλήρη σύνταξη απαιτούνται 6.000 ημέρες ή 20 έτη ασφάλισης και συμπληρωμένο το 55ο έτος ηλικίας τους.

Σε όλες τις περιπτώσεις ασφαλισμένων απαιτούνται επίσης τα εξής:

− οι ασφαλισμένοι/ες να μην λαμβάνουν σύνταξη από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, το Δημόσιο, ΝΠΔΔ ή άλλο οργανισμό κύριας ασφάλισης,

− να προσκομίσουν Γνωμάτευση από ΚΕΠΑ η οποία να αναγράφει την ανικανότητα του τέκνου για κάθε βιοποριστική εργασία.

Επισημαίνεται ότι οι συγκεκριμένες διατάξεις είναι ειδικού δικαίου, αφορούν συνταξιοδότηση κατά παρέκκλιση του γενικού νομοθετικού πλαισίου και έχουν θεσπιστεί για τη προστασία της οικογένειας αλλά και των ατόμων με αναπηρία, σύμφωνα με τη σχετική επιταγή του Συντάγματος, δεδομένου ότι πρόκειται για άτομα που χρήζουν ειδικής κοινωνικής μέριμνας, ούτως ώστε να επιχειρείται η εστίαση της προνομιακής δυνατότητας συνταξιοδότησης στις περιπτώσεις εκείνες όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη στήριξης και προστασίας των ατόμων με αναπηρία.

Με τον Ν.3863/2010 και ξανά μετά με τον μνημονιακό νόμο Ν. 4093/2012, και για άλλη μια φορά ακόμα με τον Ν. 4336/2015, ανακαθορίστηκαν οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Κάθε φορά όμως εξαιρούνταν από τις αυξήσεις των ορίων ηλικίας οι μητέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων. Η πιο πρόσφατη εξαίρεση είναι με τον νόμο Ν.4336/2015, άρθρο 2, υποπαρ. Ε3, με τον οποίο δεν εμπίπτουν στη σταδιακή αύξηση ορίου ηλικίας οι μητέρες ή οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών.

Η εξαίρεση αυτή που επαναλαμβάνεται σε όλες τις αλλαγές ορίων ηλικίας των τελευταίων χρόνων αποτυπώνει την σαφή βούληση του νομοθέτη να εξαιρέσει την συγκεκριμένη κατηγορία από την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης που κρίθηκε αναγκαία για την βιωσιμότητα του ασφαλιστικού μας συστήματος. Και αυτό γιατί ο σκοπός της συγκεκριμένης διάταξης, που αφορά μια πολύ συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων, (οι οποίοι πρέπει να έχουν τη συνεχή φροντίδα των τέκνων τους, λόγω της φύσης της αναπηρίας τους που τα καθιστά ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία), ήταν πάντοτε να εξασφαλίζει την προστασία της οικογένειας και ιδιαίτερα των τέκνων που έχουν κριθεί ανίκανα για κάθε εργασία, καθιερώνοντας μια θετική διάκριση για την συγκεκριμένη μερίδα εργαζόμενων γονέων, για να αντισταθμιστεί έστω κατ’ ελάχιστον το πλήθος προβλημάτων που αντιμετωπίζουν στον εργασιακό και οικογενειακό τους βίο, δεδομένης της έντονης δυσκολίας που αντιμετωπίζουν, με την ανάγκη συνεχούς φροντίδας ων τέκνων τους.

Περαιτέρω, η αρχή της ανταποδοτικότητας, ως έκφανση των συνταγματικών αρχών της ισότητας και της αναλογικότητας, είναι μια βασική αρχή του ασφαλιστικού μας συστήματος, η οποία αποτελεί και μία από τις θεμελιώσεις αρχές του Ν. 4387/2016. Η αρχή αυτή απαιτεί να υφίσταται σχέση ανταποδοτικότητας των παροχών προς τις εισφορές που έχουν καταβληθεί από τους ασφαλισμένους. Η δε διάταξη του άρθρου 30 του Ν. 4387/2016 αποτελεί μια ειδικότερη αποτύπωση της αρχής αυτής καθώς προβλέπει την προσαύξηση σύνταξης για τους ασφαλισμένους που έχουν καταβάλλει υψηλότερες εισφορές κατά την διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου.

Συνέπεια δε των αρχών της ανταποδοτικότητας και της ισότητας, αλλά και της χρηστής διοίκησης είναι ότι δεν μπορούν να αποκλείονται αυθαίρετα από ευεργετικές ρυθμίσεις ασφαλισμένοι ορισμένων κατηγοριών, χωρίς κάποιο λόγο δημοσίου συμφέροντος.

Στην αιτιολογική έκθεση ωστόσο, του Ν. 4445/2016, δεν υφίσταται καμία απολύτως αιτιολογία για την ρύθμιση του άρθρου 24 που προβλέπει την εξαίρεση από την προσαύξηση σύνταξης όσων κατέβαλλαν αυξημένες εισφορές, των κατηγοριών της υπ` αριθμ. Φ.11321/ οικ.47523/1570/23.10.2015 ΥΑ.

Και ενώ είναι προφανής ο λόγος της μη καταβολής προσαύξησης σύνταξης, στις κατηγορίες εργαζόμενων που κατέβαλλαν υψηλότερες εισφορές λόγω υπαγωγής τους στα Βαρέα, εφόσον βέβαια αυτοί κάνουν χρήση του δικαιώματος για συνταξιοδότηση σε μικρότερη ηλικία βάσει του Κανονισμού ΒΑΕ, (που είναι βέβαια και ένας από τους λόγους που καταβάλλουν υψηλότερες εισφορές για τις εργασίες που υπάγονται στα βαρέα, ακριβώς η δυνατότητα να βγουν νωρίτερα στην σύνταξη) φαίνεται εντελώς αυθαίρετη η εξαίρεση κατηγοριών αναπήρων και των γονέων ανίκανων προς κάθε βιοποριστικό επάγγελμα τέκνων.

Η διάταξη αυτή έρχεται χωρίς επαρκή αιτιολογία (στην πραγματικότητα χωρίς καμία αιτιολογία) να στερήσει από κατηγορίες εργαζόμενων που αναγκάζονται να βγουν νωρίτερα στην σύνταξη είτε εξαιτίας της αναπηρίας τους, είτε εξαιτίας της βαριάς αναπηρίας των τέκνων τους, από την ανταπόδοση των αυξημένων εισφορών που ενδεχομένως κατέβαλαν κατά την διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου. Και ενώ για παράδειγμα μία εργαζόμενη μητέρα ανίκανου για εργασία τέκνου, ασφαλισμένη στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, δεν στερείται της ανταπόδοσης των εισφορών που κατέβαλε κατά την διάρκεια του ασφαλιστικού της βίου, μία εργαζόμενη σε πρώην ΔΕΚΟ της ίδιας κατηγορίας, η οποία είχε υψηλότερες κρατήσεις από τον μισθό της, λόγω των καταστατικών διατάξεων του ασφαλιστικού της φορέα, στερείται της ανταπόδοσης των υψηλότερων εισφορών που έχει καταβάλει.

Με τον τρόπο αυτό, η διάταξη του άρθρου 24 του Ν. 4445/2016, λαμβάνει τιμωρητικό χαρακτήρα για κατηγορίες ασφαλισμένων που κατά συνταγματική επιταγή πρέπει να απολαμβάνουν υψηλότερης προστασίας και οι οποίοι αναγκάζονται να διακόψουν νωρίτερα τον εργασιακό τους βίο, όχι κατ’ επιλογή, αλλά λόγω των συνθηκών που αντιμετωπίζουν και οι οποίοι ασφαλισμένοι-ες, ούτως ή άλλως θα λάβουν μειωμένη ανταποδοτική σύνταξη λόγω μικρού εργασιακού βίου.

Και είναι σαν να τιμωρείται ένας εργαζόμενος-η που κατέβαλε υψηλότερες εισφορές, όχι κατ’ επιλογή, αλλά λόγω των καταστατικών διατάξεων του φορέα ασφάλισης του, για την αναπηρία που προέκυψε στον ίδιο-α ή το τέκνο του και τον αναγκάζει να βγει νωρίτερα στη σύνταξη, σαν να είναι θέμα ελεύθερης επιλογής, το να συνεχίσει τον ασφαλιστικό του βίο και να μην είναι ακριβώς αυτή η ιδιαίτερη συνθήκη ο λειτουργικός σκοπός του νόμου που του επιτρέπει να βγει νωρίτερα σε σύνταξη.

Κυρία Υπουργέ,

Ως εκ τούτου, κρίνεται αναγκαίο να καταργηθεί η διάταξη του άρθρου 24 του Ν. 4445/2016 στην έκταση που στερεί την προσαύξηση σύνταξης από συνταξιούχους αναπηρίας, ή από γονείς ασφαλισμένους ανίκανων για εργασία τέκνων, προκειμένου να αρθεί αυτή η προφανής αδικία.

Για το Δ.Σ της ΠΟΣ/ΔΕΗ

Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας